بیمارستان های فرسوده و ایمنی سنجی که فراموش شد
خود درمانی: بیمارستان های قدیمی، فرسوده، ناایمن و امنیت جانی بیماران و کادر درمان؛ معضلی که مدت هاست با وقوع برخی حوادث، بر سر زبان ها می افتد و هر بار هم در گیر و دار کمبودهای بودجه ای و البته نبود عزمی جدی برای اصلاح آن، به فراموشی سپرده می شود...
به گزارش خود درمانی به نقل از ایسنا، این بار نیز بعد از حادثه تلخ فرو ریختن ساختمان متروپل آبادان و به دنبال آن انتشار لیستی غیررسمی از ساختمان های ناایمن دارای اخطار آتش نشانی، باردیگر بحث ایمنی سازه های بیمارستانی و همین طور عملکرد و کارایی این بیمارستان ها در زمان بحران هایی نظیر زلزله، مطرح گردیده است.
پیش از این هم، لطمه جدی به بیمارستان هریس، پس از زلزله هریس-ورزقان، عدم کارایی بیمارستان تازه ساز سرپل ذهاب پس از زلزله کرمانشاه و همین طور حادثه انفجار در کلینیک سینا اطهر تهران و جان باختن برخی از هموطنان در پی آن، نشان داد که جدا از بحث فرسودگی؛ نبود ایمنی سازه ای و همین طور تجهیزاتی و نبود نظارت و دقت کافی در ساخت بیمارستان های جدید هم جدی تر از آنست که بتوان از کنار آن بسادگی عبور کرد. البته سال هاست که درباره فرسودگی و ایمن نبودن برخی بیمارستان ها خصوصاً بیماستان های ریفرال و پر تردد کشور داد سخن داده می شود و کارشناسان مدیریت بحران نسبت به فاجعه ای که بحران ها و بلایای طبیعی می توانند در مراکز درمانی بوجود آورده و بیمارستان هایی را که در مواقع بحران باید کمک رسان مصدومان و مجروحان باشند، فلج کنند، بیم می دهند، اما هنوز نه فقط تصمیمی عاجل و جدی برای تغییر این شرایط اتخاذ نشده است، بلکه ظاهرا چند سالی است که سنجش کمی ایمنی بیمارستان ها نیز در اعتباربخشی بیمارستان ها چندان جدی گرفته نمی گردد.
در ۲۵ مهر ماه ۱۳۹۶، دکتر علی اردلان - مدیر وقت گروه سلامت در حوادث و بلایای دانشگاه علوم پزشکی تهران و سرپرست وقت دفتر مدیریت خطر بلایا معاونت بهداشت وزارت بهداشت، در گفت و گو با ایسنا، اعلام نمود که پس از ادغام برنامه سنجش کمی بیمارستان ها در برنامه اعتباربخشی، مطالعاتی بر روی ایمنی بیمارستان ها در سالهای ۱۳۹۲ و ۱۳۹۵ انجام شد که نتایج آن نشان از ایمنی کم بیمارستان های تحت مطالعه داشت؛ به صورتی که در سال ۱۳۹۲ متوسط ایمنی بیمارستان ها در کشور پس از مطالعه بر روی ۲۲۴ بیمارستان ۳۴ درصد اعلام گردید و در سال ۱۳۹۵ هم که این اندازه گیری ها بر روی ۴۲۱ بیمارستان تکرار شد، ایمنی کلی بیمارستان های شرکت کننده به ۴۳ درصد رسید.
این درحالی است که بگفته عباس استادتقی زاده- مدیرگروه سلامت در حوادث و بلایا دانشگاه علوم پزشکی تهران، پس از سال ۱۳۹۵ متاسفانه مطالعه جامعی بر روی بحث ایمنی بیمارستان ها انجام نشده است و بر این اساس هم اکنون نمی توانیم بررسی نماییم که در وضعیت فعلی که در سال ۱۴۰۱ هستیم، آیا وضعیت مان از نظر ایمنی بیمارستان ها در همان حد ۴۰ درصد است یا خیر.
در عین حال چند سال قبل هم وزارت بهداشت آمار بیمارستان های غیرایمن را ۷۰ درصد اعلام نموده بود و گمان نمی رود که هم اکنون این عدد ارتقاء قابل توجهی داشته باشد.
در این زمینه دکتر غلامرضا معصومی - عضو بورد سلامت در بلایای وزارت بهداشت در گفت و گو با ایسنا، درباره وضعیت فرسودگی بیمارستان ها در کشور، اظهار داشت: تا جایی که اطلاع دارم، هیچ بررسی جامع کارشناسی مهندسی و علمی بر روی بحث سازه ای بیمارستان های کشور انجام نشده است.
وی اضافه کرد: در این عرصه با دو موضوع مواجهیم؛ یک بخش، برآوردها از وضعیت فرسودگی بیمارستان هاست؛ بعنوان مثال بیمارستانی که بالای ۵۰ سال از ساختش می گذرد، به نظر فرسوده می آید. یک قسمت دیگر هم به بحث اعتباربخشی بیمارستان ها و چک فهرست HSI(سنجش ایمنی بیمارستان ها) بازمی گردد که عملا به صورتی خودارزیابی بیمارستان ها است که قسمتی از آن به بحث های وضعیت سازه ای و غیر سازه ای بیمارستان ها برمی گردد.
مسکوت ماندن ۱۲ ساله ایمن سازی سازه ای بیمارستان ها
معصومی با اشاره به اینکه ارزیابی و بررسی وضعیت فرسودگی بیمارستان ها در کل کشور بصورت عمومی انجام نشده است، افزود: دلیل بزرگ آن هم این است که ۱۲ سال قبل برای ارزیابی و بازسازی ایمن سازی سازه ای بیمارستان ها برآوردی در وزارت بهداشت داشتیم که در آن زمان بودجه بیش از ۶۰۰۰ میلیارد تومانی برایش عنوان شد که به علت نبود این بودجه از همان زمان مسکوت بود. البته برخی بیمارستان ها در کشور مانند بیمارستان شهید محمدی بندرعباس بررسی شده و قرار شد که بحث مقاوم سازی آن هم اجرا شود که آنقدر هزینه ها بالا بود که به این نتیجه رسیدند که بیمارستان های جایگزین منطقی تر است.
بیمارستان های تازه سازِ ناایمن!
وی اظهار داشت: در عین حال علاوه بر بیمارستان های فرسوده، بیمارستان های تازه سازی را هم داشتیم که ایمنی کافی را نداشته اند. بعنوان مثال در زلزله ورزقان- هریس بیمارستان هریس را داشتیم که یکسال پس از تحویل، با آن زلزله چنان صدمه ای دید که مجبور شدیم حتی بیماران خود بیمارستان را هم تخلیه نماییم. یا در زلزله کرمانشاه، بیماستان امام خمینی آن منطقه را داشتیم که بیش از یکسال از زمان تحویلش گذشته بود، اما در زلزله گرفتار مشکل شد.
وضعیت ایمنی بیمارستان ها از نظر سازه ای خوب نیست
معصومی با اشاره به اینکه در کل می توان اظهار داشت که وضعیت ایمنی بیمارستان هایمان از نظر سازه ای خیلی خوب نیست، اظهار داشت: برای اینکه تعداد زیادی از بیمارستان ها قدمت بالایی داشته و فرسوده اند و تعدادی هم که تازه سازند، از نظر سازه ای، ایمنی مناسبی ندارند. البته مثال نقض هم در این موارد داریم. مانند بیمارستان شهدای هفتم تیر تهران که از آنجا که در رژیم قبل بعنوان بیمارستان سلطنتی تولید شده است، مستحکم است، اما عمدتاً بیمارستان های با قدمت بالای ما مانند فیروزگر و... بیمارستان هایی هستند که از نظر سازه ای به نظر خیلی مناسب نیستند. در عین حال بیمارستان های تازه سازمان هم پروسه ساخت شان به دلیلهای مختلف همچون بحث بودجه ای خیلی طول می کشد. بعنوان مثال همان بیمارستان هریس بیش از ۱۵ یا حتی ۲۰ سال پروسه ساختش طول کشیده و عملا وزارت راه و شهرسازی که متولی ساخت بیمارستان های وزارت بهداشت بود، چندان هم پاسخگو نبود.
لزوم ارزیابی سازه ای بیمارستان های کشور
وی اظهار داشت: اگر واقعا دغدغه سیستم مدیریتی کشور بحث ایمنی بیمارستان ها و مراکز درمانی است که حتما باید باشد، حتما باید یک ارزیابی مناسبی از وضعیت سازه ای بیمارستان هایمان صورت گیرد تا نظرات شخصی خیلی وارد نشود. به نظر می رسد بحث هایی که طی چند وقت اخیر مطرح گردیده است، برمبنای بررسی های کارشناسی نیست.
بحران زلزله برای بیمارستان ها
معصومی با اشاره به اینکه در کل وضعیت ایمنی خوبی در بیمارستان ها و مراکز درمانی کشور نداریم، درباره کارایی بیمارستان های کشور در مقابل بحران ها و حوادثی مانند زلزله، اظهار نمود: باید توجه کرد که بیمارستان های ما از نظر سازه ای حدودا در مقابل تمام بحران ها به جز زلزله مقاومند. این درحالیست که که ۹۷ درصد مناطق کشور ما گسل دارد. البته باید دقت کنیم که با چه زلزله ای مواجه هستیم؟. اگر زلزله ۵ ریشتر به پایین باشد که دائما با آن مواجهیم و مشکلی ایجاد نمی نماید. در زلزله بالای هفت تا ۷.۵ ریشتر که بعنوان مثال می تواند غایت شهر تهران باشد، شرایط بگونه ای در شهر تهران رقم خواهد خورد که خیلی قدرت جابجایی آنچنانی نخواهیم داشت و خرابی شهر خصوصاً در مناطق مرکزی به گونه ای خواهد بود که خیلی قدرت این را نداریم که حتی بیماران مان را در خیابان ها جابجا نماییم و نهایتاً احیانا در آن زمان بیمارستان های ما هم خیلی کارایی نخواهند داشت.
وی افزود: شاید عمده بحث اینجاست که زلزله ای بین ۵ تا ۶.۵ ریشتری را داشته باشیم که بگونه ای است که شهر هنوز سرپاست و می تواند فعالیت هایش را ادامه دهد، اما برخی بیمارستان های ما گرفتار مشکل شده و لطمه می بینند. این تصور که در این میزان ریشترها کل بیمارستان مان یک دفعه خراب می شود، تصور اشتباهی است. این درباره هیچ یک از ساختمان هایی که در شهرها تولید شده اند، صدق نمی نماید. ممکنست دیوارها خراب شود، ترک بخورد، خطرناک شود و امکان سقوط مصالح و... ایجاد شود، اما اینطور نیست که تصور نماییم که تمام ساختمان یک دفعه خراب می شود.
لزوم برنامه ریزی بیمارستان ها برای ادامه ارائه ی خدمت در بحران
معصومی اظهار داشت: بر همین مبنا در بحث های بحران، هم روی خود بیمارستان و هم بر روی جایگاه بیمارستان بعنوان جایی که مردم فارغ از این که بیمارستان کار می کند یا خیر، بیماران شان را به آنجا می برند و برای هر دو موضوع بیمارستان باید برنامه ریزی کرده و ظرفیتش را ایجاد نماید. بعنوان مثال وقتی بیمارستان از وضعیت ایمنی خارج می شود، در محوطه های بیمارستان ارائه ی خدمت را انجام دهد و اگر هم وضعیت ایمنی اش با عنایت به بحرانی که اتفاق افتاده، هنوز مناسب می باشد، همانجا خدمات را عرضه نماید.
وی تصریح کرد: بر این اساس خیلی بعید است که در این شرایط بگوییم که خدمات رسانی را بطور کلی از دست خواهیم داد. بدین سبب خود بیمارستان ها باید این آمادگی را داشته باشند که اگر بحرانی رخ داد برنامه های مختلفی داشته باشد؛ شامل تخلیه اضطراری بیمارستان، رسیدگی به بیمارانی که در بیمارستان بستری هستند، ارائه خدمات به مردم بحران زده ای که مراجعه می کنند و... باید برای این موارد در بیمارستان ها برنامه داشته باشیم که این موارد در اعتباربخشی هم دیده شده است. مدیریت بحران بیمارستان ها جزو اعتباربخشی بیمارستان ها است اما نمی توان آماری داد که چه تعداد از بیمارستان ها این برنامه ها را دارند و چه تعداد ندارند، اما این موارد جزو اعتباربخشی است که باید صورت گیرد.
تکلیف بیمارستان های ناایمن اخطاردار اگر بیمارستانی واقعا ایمن نیست، تخلیه شود
معصومی درباره تعیین تکلیف بیمارستان های ناایمنی که از طرف آتش نشانی اخطار دریافت کرده اند، اظهار داشت: بحث اخطار آتش نشانی موضوع درستی است و باید سیستم ایمنی شهری این مساله را اعلام نماید. با این وجود باید توجه کرد که وقتی متولی ایمنی شهر هستید، باید سازوکاری را هم جهت بررسی ایمنی شهر داشته باشید و بررسی سازه ای صورت گیرد. باید توجه کرد که ما نمی گوییم که مراکز درمانی ایمن هستند، اما این که بصورت رسمی اعلام گردد که فلان بیمارستان از نظر سازه ای ایمن نیست، مفهومش این است که مردم از فردا می ترسند که به بیمارستان مراجعه کنند. طرح چنین مباحثی خیلی جالب نیست. برای اینکه بررسی سازه ای بیمارستان اتفاق نیفتاده و این اظهارات برمبنای بررسی دقیق سازه ای نیست. بطورمثال به این صورت مطرح می شود که بطورمثال بیمارستان امام حسین (ع) قدمت طولانی دارد و در نتیجه ایمن نیست. بعید می دانم که یک تیم کارشناسی و مهندسی وارد بیمارستان ها شده باشند و وضعیت خاک، بتن، استواری سازه ای بیمارستان و... را بررسی نموده باشند و تا حالا چنین گزارشی نداشتیم، اما قاعدتا باید این اتفاق بیفتد و بعد اعلام نماییم که بیمارستان ایمنی دارد یا خیر.
وی اظهار داشت: اگر در نتیجه بررسی دقیق سازه ای به این نتیجه رسیدیم که بیمارستانی ایمن نیست، باید طی چند روز تخلیه شود و فکری برایش شود. اگر بیمارستان ایمن نیست، اما اجازه می دهیم در آن رفت و آمد باشد و بیمار بستری شود، جالب نیست. برای اینکه مگر ما می دانیم که زلزله بعدی تهران چه زمانی است. بدین سبب باید زمانی برای تخلیه این بیمارستان داده شود.
ورود محکم تر وزارت بهداشت در ساخت بیمارستان های جدید
معصومی درباره نظارت های لازم در ساخت بیمارستان های جدید، اظهار داشت: در کل پیش از این اینطور بود که وزارت راه و شهرسازی متولی ساخت بیمارستان بود و حوزه منابع فیزیکی وزارت بهداشت در روند کاری آنها نظارت داشت. منتها بودجه هم به وزارت راه و شهرسازی داده می شد و خیلی با وزارت بهداشت هماهنگ نبودند. پس از اتفاقاتی که برای بیمارستان های تازه ساز در زلزله ها رخ داد، حوزه منابع فیزیکی وزارت بهداشت ورود محکم تری به بیمارستان های جدید درحال ساخت داشت و امیدواریم این اتفاق موجب شود که خطاهای قبلی را نداشته باشیم.
چالش های بازسازی یا جایگزینی بیمارستان های فرسوده
معصومی درباره نحوه تصمیم گیری درباره بازسازی یا جایگزینی بیمارستان های فرسوده، اظهار داشت: در گذشته پیش بینی این بود که از نظر مباحث بودجه ای و مالی به صرفه تر خواهد بود که بیمارستان جایگزین ساخته شود که در کشور می بینیم که بیمارستان های بزرگ ما عمدتاً دارند جایگزین سازی می شوند. بیمارستان هایی مانند بیمارستان امام خمینی (ره)، شهدای تجریش، فیروزگر و... در تهران، بیمارستان باهنر کرمان و... که دارند ساختمان جدید می سازند. به نظر می آید این اقدام منطقی بود که در حال انجام می باشد.
وی افزود: با این وجود دو مشکل داریم که باید مورد توجه قرار گیرد؛ اول این که بیمارستان جدیدمان را به چه صورت می سازیم؟ آیا مانند بیمارستان هریس و سرپل ذهاب می سازیم یا یک بیمارستان مستحکم می سازیم؟. در عین حال آیا برای همه بیمارستان هایمان در کنار بیمارستان، فضای ساخت ساختمان جدید وجود دارد؟. در بیمارستان های بزرگ عمدتاً این فضا وجود دارد، اما ممکنست در بعضی بیمارستان ها این ظرفیت وجود نداشته باشد. در عین حال نکته مهم دیگر این است که چه نظارت و قوه قهریه ای وجود دارد که پس از ساخت بیمارستان جدید، ساختمان جدید به ساختمان قدیمی الحاق نشود.
معصومی اظهار نمود: یکی از ترس ها این است که از آنجا که در شهرهای بزرگ تخت بیمارستانی کم داریم، بیمارستان جدید ساخته شود، اما بیمارستان قدیمی کماکان به کارش ادامه دهد. به این معنا که تخت اضافه شده، جایگزین نشده است. این مساله هم باید مورد توجه قرار گیرد. در عین حال در بحث های بودجه ای هم باید توجه گردد که بودجه کافی برای ساخت و ساز بیمارستان ها اختصاص یابد؛ برای اینکه در غیر این صورت سال ها طول می کشد که بیمارستانی ساخته شود. بحث های بودجه های سنواتی و این که این ردیف بودجه ها تخصیص ۱۰۰ درصد داشته و بیمارستان ها برمبنای یک برنامه مشخص ساخته شوند، بسیار مهمست که تا حالا متاسفانه چنین اتفاقی رخ نداده است.
منبع: selftherapy.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب