درمان لخته خون یك فضانورد در ایستگاه فضایی بین المللی؛
پزشك روی زمین، بیمار در فضا
خود درمانی: یكی از فضانوردان حاضر در ایستگاه فضایی بین المللی كه گرفتار لخته خون شده بود، توسط یك پزشك مستقر روی زمین ازراه دور مورد مداوا قرار گرفت.
به گزارش خود درمانی به نقل از ایسنا و به نقل از نیو اطلس، پس از اینكه ابتلای یكی از فضانوردان ایستگاه فضایی بین المللی(ISS) به ترومبوز سیاهرگی عمقی(DVT) در رگ گردن تشخیص داده شد كه سبب ایجاد یك لخته خونی خطرناك شده بود، پزشكی به نام دكتر "استفان مول" از دانشگاه كارولینای شمالی طی یك دوره سه ماهه با استفاده از داروهایی كه قبلاً در ایستگاه فضایی قرار داشتند، وی را از راه دور درمان كرد.
ترومبوز سیاهرگی عمقی به معنای تشكیل لخته خونی در دیواره داخلی یك سیاهرگ عمقی است. این اختلال كه به DVT مشهور است، بیشتر سیاهرگ های اندام تحتانی را درگیر می كند. ایجاد لخته های خونی در راه عروق خونی اندام ها، موجب اختلال جریان خون شده و در نتیجه منجر به انسداد نسبی یا كامل عروق خونی می شود. بااینكه ترومبوز سیاهرگی(وریدی) عمقی بیشتر در سیاهرگ های اندام تحتانی اتفاق می افتد، ولی وقوع آن در اندام فوقانی نیز در حال افزایش می باشد. اگر DVT حركت نماید به آمبولی ریوی تبدیل می شود.
از اولین روزهای عملیات های فضایی سرنشین دار، سالم نگه داشتن خدمه فضایی یكی از نگرانی های اساسی بوده است. فضانوردهای نامزد یك روند انتخاب دقیق را پشت سر می گذارند و از آمادگی و سلامت كامل فضانوردان پیش از ارسال به فضا اطمینان حاصل می شود. اما با این وجود طی این سال ها همواره بیماری هایی نظیر فضازدگی، آنفلوانزا، اسهال و سایر بیماری ها در فضانوردان دیده شده است.
تاكنون بیماری های فضانوردان نسبتاً خفیف بوده است كه اتفاق خوبی است، چونكه نزدیكترین اتاق اورژانس به ISS حدود ۴۰۰ كیلومتر همراه با چندین ساعت پرواز برای رسیدن به زمین فاصله دارد.
چندی قبل یك سونوگرافی بر روی گردن فضانوردان مستقر در ISS بعنوان قسمتی از یك مطالعه تحقیقاتی انجام شد تا اطلاعات بیشتری در مورد چگونگی توزیع مایعات در بدن در گرانش صفر حاصل شود كه یك لخته خون در رگ گردن یكی از فضانوردان دیده شد.
نام این فضانورد و سایر جزئیات به دلیلهای حفظ حریم خصوصی توسط ناسا محفوظ مانده است.
این سونوگرافی به وضوح وجود لخته خون در رگ گردن این فضانورد را نشان می داد. چنین لخته هایی می توانند بسیار خطرناك باشند، برای اینكه می توانند جابجا شوند و به نقاط حیاتی تری مانند ریه ها، رگ های قلب یا مغز منتقل شوند. بدین سبب درمان آن به معنای واقعی كلمه مهم است. اما مشكل این است كه طب فضایی از بسیاری جهات هنوز در مراحل ابتدایی خود است و هیچ روش مشخصی برای درمان این بیماری موسوم به "DVT" در گرانش صفر وجود ندارد.
دكتر "مول" اظهار داشت: نخستین واكنش من وقتی ناسا به سراغم آمد این بود كه بپرسم آیا می توانم به ایستگاه فضایی بین المللی بروم تا خودم بیمار را معاینه كنم؟ ناسا به من اظهار داشت كه نمی تواند مرا به اندازه كافی سریع و بموقع به فضا برساند، بدین سبب من روند ارزیابی و درمان را از همینجا روی زمین انجام دادم.
وی ادامه داد: بطور معمول پروتكل درمان بیمار مبتلا به "DVT" این است كه حداقل سه ماه برای جلوگیری از بزرگ شدن لخته، جلوگیری از عوارضی كه می تواند ایجاد كند، جلوگیری از حركت آن به نقاط حیاتی بدن مانند ریه ها و رقیق شدن خون استفاده كنید. البته رقیق شدن خون خطرناك می باشد، چونكه در صورت لطمه دیدگی، ممكنست خونریزی داخلی ایجاد شود كه متوقف كردن آن دشوار است. در هر صورت، بیمار به مراقبت های اضطراری پزشكی احتیاج داشت و ما با دانستن اینكه هیچ اورژانسی در فضا وجود ندارد، مجبور شدیم گزینه های خودرا با دقت بررسی نماییم.
دكتر نه تنها نمی توانست به بالین بیمار خود برود، بلكه رساندن داروی رقیق كننده خون نیز به ایستگاه فضایی امكان پذیر نبود. بدین سبب "مول" و گروهی از پزشكان ناسا مجبور به تجویز داروهایی شدند كه از قبل در ISS بود، اما آنها شامل محدودیت هایی بودند.
از آنجایی كه تا زمان انجام ماموریت بعدی امكان تأمین دارو وجود نداشت، "مول" دوزهایی را تجویز كرد كه باید بیشتر از ۴۰ روز با تزریق های زیر پوستی استفاده شوند. سه روز بعد از اتمام رقیق كننده خون، یك محموله دیگر به صورت قرص توسط یك فضاپیما به ایستگاه فضایی رسید و این امكان را فراهم نمود كه درمان بیشتر از ۹۰ روز ادامه یابد. در این مدت، فضانورد بیمار سونوگرافی های بیشتری انجام داد و با "مول" بوسیله ایمیل و تماس تلفنی مشورت می كرد.
"مول" می گوید: وقتی این فضانورد به تلفن خانه من زنگ زد، همسرم جواب داد و سپس تلفن را با این جمله به من منتقل كرد: "استفان یك تماس تلفنی از فضا داری! این خیلی اعجاب انگیز بود. دریافت تماس تلفنی از فضانوردان در فضا برایم باورنكردنی بود و به طرز حیرت انگیزی كیفیت صدا از زمانی كه من با خانواده ام در آلمان تماس می گیرم، بهتر بود.
بااینكه به نظر می آید كه درمان موفقیت آمیز بوده باشد، اما هنوز كمی خطر وجود دارد برای اینكه بازگشت به زمین مستلزم قرار گرفتن در معرض برخی فشارهای سنگین است، بدین سبب گروه پزشكی چهار روز پیش از بازگشت فضانورد به زمین، مصرف دارو را متوقف كردند.
در نهایت كپسول "سایوز" حامل این فضانورد به سلامت به زمین نشست و فضانورد مذكور به بهبودی كامل رسید. اما عدم وجود علایم برای نشان دادن وجود لخته هنوز مورد نگرانی "مول" و گروه پزشكی ناسا است.
مول می گوید: آیا این چیزی است كه در فضا رایج است؟ چگونه خطر مبتلاشدن به DVT را به حداقل برسانیم؟ آیا باید داروهای بیشتری برای درمان آن در ISS نگه داشته شود؟ همه این سؤالات نیاز به پاسخگویی دارند، به خصوص با برنامه هایی كه برای ارسال فضانوردان به ماموریت های طولانی تر به ماه و مریخ در حال تدوین است.
منبع: خود درمانی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب